مدیریت منابع آب با جلوگیری از اضافه برداشت از چاه‌های پروانه دار از طریق اجرای توامان مدیریت آب و برق

به گزارش روابط عمومی شرکت آب منطقه ای فارس، در حاشیه این نشست که در محل سالن شهید ترکمان آب منطقه ای فارس برگزار شد، سیاوش بدری مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای فارس گزارشی از اعمال مدیریت توامان آب و برق ارائه داد و اظهار داشت: استان فارس از نقطه نظر حوزه آبریز دارای 134 محدوده مطالعاتی می باشد، بر اساس بررسی ها و مطالعات 119 محدوده مطالعاتی در این استان دارای افت سطح آب و کسری مخزن می باشند و به همین دلیل طرح های پایش و کنترل برداشت از سفره‌های آب زیر زمینی برای جلوگیری از اضافه برداشت از چاه‌های دارای پروانه در این مناطق با جدیت و اولویت دنبال می شود.

بدری، با بیان اینکه استان فارس 62 هزار حلقه چاه کشاورزی فعال دارد افزود: بنابراین در راستای تامین آب شرب شهروندان، آب کشاورزی و آب مورد نیاز برای صنعت ومحیط زیست می‌بایست مدیریت برداشت آب زیرزمینی و حفاظت از آبخوان‌ها با جدیت اعمال گردد.

ایشان افزود از انجا که همه چاه‌های مجاز کشاورزی به کنتور و ابزار دقیق اندازه گیری برداشت آب مجهز نیستند، بنابراین لازم است تا تکمیل طرح‌های تجهیز این چاه‌ها به ابزار دقیق اندازه گیری، بتوانیم مدیریت برداشت آب زیرزمینی را اعمال کنیم، در این راستا با تدبیری که در وزارت نیرو اندیشیده شده، مدیریت مصرف و برداشت آب را از طریق مدیریت مصرف برق و انرژی چاه‌های کشاورزی انجام می دهیم.

رئیس هیئت مدیره آب منطقه‌ای فارس ادامه داد: در این زمینه دستور العمل مدیریت توامان آب و برق ابلاغ شده و در همین راستا دومین نشست هم اندیشی با حضور مدیران آب استان های فارس، هرمزگان، بوشهر، کهگیلویه و بویر احمد در شیراز به میزبانی آب منطقه ای فارس برگزار شد.

مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای فارس در ادامه افزود: از 62 هزار حلقه چاه آب کشاورزی در استان فارس حدود 39 هزار و 500 حلقه برقی و فعال است، و با همکاری شرکت های توزیع برق فارس و شیراز تدقیق و تطبیق میزان مصرف آب و برق انجام شده و از طریق اطلاعات کنتورهای فهام که روی چاه‌های آب کشاورزی برقدار نصب است، مدیریت برداشت آب زیرزمینی را بهتر می‌توان اعمال کرد.

تقی عبادی مدیر کل دفتر توسعه نظام‌های فنی، بهره برداری و دیسپاچینگ مدیریت منابع آب ایران نیز در این نشست در گفت و گو با خبرنگاران اظهار داشت: مدیریت توامان آب و برق برای پایش و کنترل برداشت آب از چاه‌های کشاورزی موضوعی مهم و حیاتی برای حفظ آبخوان ها و سفره‌های آب زیرزمینی به شمار می‌آید و با مشارکت و همکاری شرکت های آب و برق طرح‌های مدیریت توامان اکنون در همه مناطق کشور در حال اعمال است.

مدیر کل دفتر توسعه نظام های فنی ، بهره برداری و دیسپاچینگ مدیریت منابع آب ایران افزود: معاونان حفاظت و مدیران بهره برداری آب چهار استان فارس، بوشهر، هرمزگان، کهگیلویه و بویراحمد در این نشست آموزشی گرد هم آمدند تا با مرور آخرین یافته‌ها و تازه‌های فنی و علمی، بررسی و انتقال تجارب بتوانند مفاهیم و آموزه‌های مدیریت توامان آب و برق را ارزیابی و تبادل کنند.

وی ادامه داد: طرح مدیریت توامان آب و برق بر پایه حفظ منابع آب برنامه ریزی و اجرا می‌شود، اجرای این طرح و اعمال سیاست ها به نفع مردم مناطق مختلف و بهره‌برداران کشاورزی و همچنین حفظ محیط زیست است، و در نهایت به توسعه پایدار از منابع آب و به ویژه آب های زیرزمینی منجر خواهد شد. در زمینه بهره برداری از منابع آب زیر زمینی تا کنون ابزاری برای پایش و مدیریت و اندازه گیری دقیق برداشت از منابع آب زیر زمینی در اختیار نبوده است، با فعالیت دولت سیزدهم در دو سال گذشته راه حل هایی برای حل این معضل پیشنهاد گردید که از جمله آن پایش و مدیریت مصارف آب کشاورزی از ظریق پایش و کنترل برق و انرژی مصرفی در چاه‌های کشاورزی است.

عبادی، اضافه کرد: در این روش ظرفیت کنتورهای فراهوشمندی در مصرف آب کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد و مصارف آب را از ظریق مصرف برق و انرژی رصد می‌کنیم، هر چاهی برق و انرژی بیشتری مصرف کند فرض بر این است که آب کشاورزی بیشتری برداشت می‌کنند و در جایی که کنتورها هشدار و آلارم مشترکان متخلف شناسایی و اعمال قانون می شوند.

مدیر کل دفتر توسعه نظام های فنی، بهره برداری و دیسپاچینگ مدیریت منابع آب ایران همچنین با اشاره به اینکه بر اساس آمارها و مطالعات انجام شده حدود 10 تا 15 درصد از مشترکان آب کشاورزی اکنون برداشت های بی رویه و خارج از پروانه دارند گفت: این افراد قطعا سهم بقیه کشاورزان و بهره برداران را مصرف می‌کنند و حق بقیه کشاورزان را ضایع می کنند، شناسایی این افراد متخلف از ظریق یک فرایند کاملا علمی و فنی رخ می‌دهد و با حضور همکاران شرکت‌های آب منطقه ای بر سر چاه‌ها دستورالعمل ها اجرا و اعمال قانون می شود.

به گفته وی، برخورد با این تخلفات موجب می‌شود آب‌های زیرزمینی حفاظت و حراست شوند و به محیط زیست هم صدمه‌ای وارد نگردد و از زیاده خواهی و برداشت‌های بی رویه سود جویان نیز جلوگیری شود.

این مقام مسئول اظهار داشت: این نشست مقدمه ای برای تبیین مدیریت توامان آب و برق در استان‌های جنوبی کشور است و همکاران در نشست پرسش و پاسخ با جزییات مدیریت توامان آب و برق آشنا می شوند

عبادی به بازدیدهای خود از شهرستان‌های فارس هم اشاره کرد و گفت: در بازدیدهایی که از شهرستان‌های جنوب و شرق استان فارس داشته ام و در گفت و گوهایی که با کشاورزان انجام شده است، تقریبا اکثر قریب به اتفاق آنان اعمال مدیریت توامان آب و برق را به نفع خود می دانند، این کار در جهت حفظ منفعت کشاورزان است و بسیاری از کشاورزان حمایت خود را اعمال کرده اند، این مدیریت توامان باعتث می شود که در زمان بلند مدت ما بتوانیم تامین کننده آب کشاورزی مورد نیاز کشاورزان حتی در شرایط بحرانی باشیم.

مدیر کل دفتر توسعه نظام های فنی، بهره برداری و دیسپاچینگ مدیریت منابع آب ایران در ادامه گفت: ما در سطح کشور چاه‌های آب کشاورزی مجاز داریم که پایبند به پروانه بهره برداری برداشت آب نیستند و بسیار فراتر از پروانه آب برداشت می کنند ، هدف گذاری مدیریت توامان آب و برق برای کنترل برداشت های بی رویه و بی ضابطه چاههای آب مجاز هستند که بیش از پروانه برداشت آب دارند، این چاه‌ها گاه تا دو برابر و سه برابر و حتی تا 10 برابر پروانه بهره برداری آب برداشت می‌کنند، این برداشت بی رویه باید کنترل شود.

عبادی اضافه کرد : چاههای غیر مجاز هم باید تعیین تکلیف شوند ، اکنون بیش از 60 هزار چاه آب کشاورزی در کشور فعال است که بر اساس قانون باید تعیین تکلیف شوند ، این چاهها پروانه ندارند و باید فرایند تعیین تکلیف را انجام دهند. برخی از چاهها هم که حدود 200 هزار چاه شناسایی شده است در کل کشور غیر مجازند، مصرف برق برای این چاهها کاملا غیر قانونی است و مصرف سوخت این چاهها نیز در رصد و پایش است و کنترل می‌گردد.

وی تاکید کرد: در روش مدیریت توامان آب و برق کاملا از ابزارهای هوشمند استفاده می‌شود، نه تنها چاه بلکه رفتار چاه کشاورزی هم کنترل می‌شود، بزودی دراین فرایند از هوش مصنوعی برای کنترل برداشت‌های آب کشاورزی بهره گیری می شود، با وارد شدن هوش مصنوعی به موضوع مشخص می گردد که آیا یک چاه با یک انشعاب برق آب برداشت می کند یا تعداد چاههای بیشتری پشت این انشعابات فعال هستند ، رفتار مشترک با هوش مصنوعی پایش می شود ، با استفاده از این ابزارها فعالیت ماینرها و مصارف صنعتی هم در مزارع کشاورزی شناسایی می شوند. به گفته این مسئول: طرح بکار گیری هوش مصنوعی در پایش و کنترل چاههای آب کشاورزی برای 200 چاه بصورت آزمایشی در استان زنجان آغاز شده و در صورت موفقیت آمیز بودن آن این طرح در سایر استان ها نیز اعمال می شود.

لازم به ذکر است نشست هم اندیشی اجرای توامان مدیریت آب و برق شرکت های آب منطقه ای هرمزگان،بوشهر و کهکیلویه بویر احمد به میزبانی شرکت آب منطقه ای فارس در محل سالن شهید ترکمان برگزار شد.

در این نشست مهرزاد احسانی رئیس حوزه آبریز رودخانه زهره جراحی و حوزه های جنوبی، تقی عبادی مدیرکل دفترتوسعه نظام های فنی- بهره برداری و دیسپاچینگ برقابی حمید رحمانی مدیرکل دفترتوسعه نظام های فنی- بهره برداری و دیسپاچینگ برقابی، محمد حسین متتظریون، سرکار خانم غائمی، مولایی نیکو و معاونان حفاظت و بهره برداری و مدیران و روسای شهرستان‌های شرکت‌های فوق الاشاره برگزار شد و شرکت کنندگان با نحوه چگونگی عملیاتی شدن مدیریت توامان آب و برق آشنا شده به ابهانات و سوالات آنها پاسخ لازم داده شد.